Welkom! Programmamaker, schrijver en documentair journalist Michiel Driebergen (32) werkt voor Radio 1 en landelijke dag- en weekbladen. Enkele maanden per jaar woont hij in Lemberg / Lviv / Lwów / Lvov (west-Oekraïne), als chroniqeur van de terugkeer van Midden-Europa. Afgelopen jaar verscheen het boek "De Joden van Lemberg". Werkt momenteel aan een boek over de toekomst van Lviv. Luister, huur me in voor een opdracht, of als stadsgids: mdriebergen AT hotmail.com 0038 098 316 3233 of @3bergen

zaterdag 26 november 2011

Via Regia

In Wrocław zag ik Duitse en Nederlandse Middeleeuwse boeken die daar al eeuwenlang zijn en nu door Polen worden beheerd. Ik hoorde over Poolse manuscripten die nu door Oekraïners worden bestudeerd. En over de verspreiding van cultuur, kennis en handel over de Via Regia: de middeleeuwse snelweg van het Oekraïense Kyiv naar Santiago de Compostela – via Lwów, Breslau en… Görlitz. Samen met Pedro wandelde ik erlangs. Hij toonde me het oudste Renaissance bouwwerk van Duitsland (foto). De 15e eeuwse Hongaarse koning Corvinus bracht de rijke renaissance architectuur vanuit zuid-Europa naar het 'barbaarse' noorden. Europa is een sedimentenpakket van verhalen en geschiedenissen. Je kunt erin graven, er rijke schatten uit opdiepen.

dinsdag 22 november 2011

Verwerkt

Breslau dus. De oost-Polen uit Lwów maakten er Wrocław van. Waar ik in Lwów sommige vragen nog niet eens kan stellen, zijn hier in Wrocław alle scenario’s allang bediscussieerd. Lwów terug bij Polen? Patriotten opperen het soms, maar professoren en politici benadrukken dat de huidige status quo garantie is voor vrede. “En we weten hier hoe kostbaar vrede is”. Souvenirshops adverteren zelfs met de naam Breslau, Duitse monumenten worden opgepoetst en men werkt zich vooral uit de naad. Alle recht om trots te zijn op zo’n stad, een flinke Kerstboom op te tuigen en de herinnering aan Lwów een feest te laten zijn. Alleen klinken de kerstliedjes ietwat uitheems… Grootmoeder zong ze ooit voor, 600 kilometer naar het oosten. Als ze zong, danste haar linkerhand altijd mee…

maandag 21 november 2011

Paleis Europa

Zal ik een van je koffers dragen? Voorzichtig, het plaveisel is hier al zeker zestig jaar stuk. Hier heb je zalf, om op je blaren te smeren. En medicijnen, tegen maagzweer. Alleen tegen de heimwee heb ik niets. Mijn kinderen hebben er geen last van. Ze zijn niet bezig met het verleden, hun leven neemt een hoge vlucht. Maar wat weten zij van de wereld? Ginds bouwen ze een Paleis waar we heen mogen vluchten. Een ingewikkeld bouwwerk met valkuilen, dwaalwegen en onverwachte verbindingen. Ze noemen het “Europa” en het heeft als motto “In verscheidenheid verenigd”. Soms denk ik weleens dat het een naïef project is. Maar in elk geval is er tijdelijk warme soep te krijgen. We zijn er bijna…

zondag 20 november 2011

Panorama

Wrocław dus. Of Breslau... Toen ik hier voor het eerst kwam, raakte ik in de war. Typisch Duitse architectuur maar een oost-Poolse rommeligheid. ‘t Is het lot van de geschiedenis. De Duitsers kom je nog slechts vermomd als 'heimattoerist' tegen. De Polen sleepten hun complete hebben en houden hiernaartoe. Zo ook hun eigen "Panorama Mesdag" afkomstig uit 'mijn' Stryjski Park in Lwów! Op dit wereldberoemde schilderij (15 bij 140 meter) wordt de Poolse overwinning op de Russen bij Racławice (4 April 1794) afgebeeld. Uiteindelijk verloren de Polen de oorlog, maar de herinnering aan de slag hielp hen door 150 jaar overheersing heen. Pas in 1985 gaven de Russen toestemming het weer op te bouwen. Sindsdien bezochten zeven miljoen mensen het Panorama, waaronder Koningin Beatrix.

zaterdag 19 november 2011

Ommetje

Telkens als ik denk dat ik je verbannen heb uit mijn gedachten, breek je door de muren en de vloeren heen. Dan wandel je plotseling naast me over straat. Waar ik ook ga, je geest waart door de gebouwen, langs het spoorviaduct en de Filharmonie. Doordeweeks fluister je me toe dat ik de geschiedenis niet kan vergeten. Op stille zondagen hoor ik je stem luid en dichtbij. Alsof je bij me aan tafel zit - aan jóúw tafel, in jóúw keuken. Omdat je zelf ook ontheemd bent, weet je alles van me. Als ik vlucht voor je, vlucht ik voor mezelf - en je zou me inhalen... Heel even heb ik gedacht dat je voorgoed in het dodenrijk verdwenen was, maar je maakte er slechts een ommetje.

vrijdag 18 november 2011

Görlitz

Görlitz, het uiterste oosten van Duitsland. Hier hoorde ik vandaag het verhaal van een Duitse vrouw die aan de overkant opgroeide. In 1945 rukte het Rode Leger op tot de rivier de Oder. In hun kielzog namen ze verdreven Polen mee, uit de omgevig van Lwów. Haar ouders werden gedwongen een Pools gezin op de benedenverdieping te huisvesten. Ze moesten de Polen zelfs bedienen - in hun eigen woning! Uiteindelijk moesten ze hun huis verlaten en aan de deze kant van de rivier gaan wonen. De wijk van haar kindertijd kreeg de naam Zgorzelec en ligt nu in Polen. Pas nu kan ze weer ongehinderd naar de overkant lopen, zonder dat ze een douanier tegenkomt.

woensdag 16 november 2011

Oude grenzen, nieuwe grenzen

Zoals Europese leiders nu met enkele pennenstreken Euro's redden of presidenten vervangen, zo werd in 1945 in Jalta door de toenmalige heersers Polen rücksichtslos naar het westen geschoven. Ten faveure van overwinnaar Stalin, ten koste van verliezer Duitsland. De (toen bijna uitsluitend) Poolse inwoners van Lwów pakten haastig wat schamele bezittingen bij elkaar en binnen een jaar tijd was er geen Pool meer in de stad. Velen van hen trokken achthonderd kilometer naar het westen: naar Wrocław, het toenmalige Breslau, waar de Duitsers op hun beurt werden weggezuiverd. Dit voorjaar stond ik bij de oude grens van Europa, morgen reis ik naar de nieuwe grens tussen Duitsland en Polen.

Waarom Lviv?

Mijn foto
Lviv - Lvov - Lwów - Lemberg - Leopolis, Galicië, Ukraine
Lviv is het centrum van alles. Wie het aandurft in de spiegel van Lviv te kijken, zal misschien Europa kennen. De inwoners van Lviv zijn Europese burgers onder een Moskou-gezinde regering. Zij zijn katholiek en pausgezind, maar leven naar de oosterse riten. Hier wonen voormalige Sovjetburgers in de teloorgang van Weense architectuur. Hier zijn de bouwlieden van de rijkdom - Polen en Galicische joden - van de aardbodem weggevaagd. Maar de gebouwen staan er nog, op de grove kartelrand van het westerse Europa – in het grensland bij uitstek: Oekraïne. Het zijn Europeanen die hier wonen. In de angstvallige hoop dat hun Lviv - na het EK Voetbal 2012 - opnieuw de poort naar het Oosten zal worden. In Lviv kijk ik in de spiegel. Zal ik verhalen over wat ik zie. Op deze blog, met filmpjes, in kranten, weekbladen en op de radio. Over de dramatische geschiedenis, het moeizame heden, maar ook over grote verwachtingen. Over de omgang met erfgoed, de nabije grens met Europa, het harde bestaan en... wat we eigenlijk met hen te maken hebben, met die Oekraïners. Of zij met ons. Hoe dan ook, met het oog op Lviv/Lemberg richt ik de blik op Europa.. op onszelf.

Twitter

Volgers