Welkom! Programmamaker, schrijver en documentair journalist Michiel Driebergen (32) werkt voor Radio 1 en landelijke dag- en weekbladen. Enkele maanden per jaar woont hij in Lemberg / Lviv / Lwów / Lvov (west-Oekraïne), als chroniqeur van de terugkeer van Midden-Europa. Afgelopen jaar verscheen het boek "De Joden van Lemberg". Werkt momenteel aan een boek over de toekomst van Lviv. Luister, huur me in voor een opdracht, of als stadsgids: mdriebergen AT hotmail.com 0038 098 316 3233 of @3bergen

zaterdag 20 juli 2013

Wolhynië (3)

De geweldsuitbarsting kwam niet uit de lucht vallen en volgde bovendien op de monsterlijke genocides in oost (Holodomor) en west (Holocaust). In de zomer van 1943 was sprake van een machtsvacuüm, dat de UPA misbruikte om het gebied te Oekraïniseren. Nu het 'grote zwijgen' van tijdens de Sovjet-Unie voorbij is en Polen en Oekraïne toenadering zoeken moet er gesproken worden over Wolhynië. Voor beide landen betekent de kwestie meer dan een onderling conflict. Veel Polen verbinden de kwestie met het onverwerkte verlies van de oostelijke gebieden, waaronder de regio Lwów. Voor veel West-Oekraïners is ‘Wolhynië’ een symbool van een verwrongen zoektocht naar onafhankelijkheid en zelfbevestiging, die tot nu toe nooit echt geslaagd is.

dinsdag 16 juli 2013

Wolhynië (2)

De afgelopen weken sprak de Poolse politiek erover of de massamoord als ‘genocide’ moet worden bestempeld. Dit tot grote schrik van veel West-Oekraïners, die juist graag aansluiting zoeken bij Polen. Maar opnieuw gooit de geschiedenis roet in het eten. De regio Wolhynië werd vanouds grotendeels bewoond door Oekraïense boeren. Nadat Polen na de Eerste Wereldoorlog (opnieuw) een zelfstandige staat werd, begon het land een harde politiek van assimilatie. Oude mensen in de regio vertelden me hoe ze feitelijk ‘eigendom’ werden van Poolse landheren (vaak veteranen van het Poolse leger; kolonisten). Voortdurend hing hen verbanning boven het hoofd naar zandgronden waar ze mochten boeren. In de steden was het Oekraïners niet toegestaan te studeren. wordt vervolgd 

maandag 15 juli 2013

Wolhynië (1)

In het nieuws was alleen dat ene eitje, dat werd stukgeslagen op het colbert van de Poolse president Komorowski - die er niet van blikte of bloosde. Er moest bijna wel een opstootje komen tijdens de herdenking in dat nationalistische West-Oekraïne. Toch was veel relevanter dat Polen en Oekraïners precies 70 jaar na dato eindelijk in gesprek gaan over de “tragedie” of “massamoord” in Wolhynië, tijdens de Tweede Wereldoorlog. In deze provincie ten noorden van Lviv vermoordde het Oekraïense Nationalistische Leger (UPA) in 1943 100.000 Polen. Bij wraakacties kwamen 20.000 Oekraïners om. Gruwelijke broedertwisten, volgend op de chaos van het terugtrekkende Duitse leger, waarbij dorpen werden platgebrand en vrouwen en kinderen werden afgeslacht. wordt vervolgd

zaterdag 13 juli 2013

Reizen - koffietijd in Lviv

"In cultuurcentrum Dziga, met café, muziekoptredens en kunst, verzamelden zich tijdens de Oranjerevolutie in 2004 de plaatselijke jongeren om per bus af te reizen naar de hoofdstad Kiev, ter ondersteuning van een pro-Oekraïense regering. Diezelfde jongeren voorkomen dat Lviv een stad is met alleen een rijk verleden. Schuin voor de Ivan Franko universiteit drinken ze op een terras voor 11 grivna (één euro) een halve liter bier. Of koffie op het terras van café #1 naast Svit Kavi. Op de Hoge Kasteelheuvel met uitzicht over de stad, waaraan Lviv de bijnaam het ‘Florence van het Oosten’ dankt, flirten jongeren met elkaar en poseren ze uitgebreid als modellen voor ellenlange fotosessies." Tekst en foto: Floris Akkerman. lees het hele artikel in Spits

vrijdag 12 juli 2013

Spinsel

Er hangt mist in het landschap van de herinneringen. Slechts een handvol gedachten neigt naar vaste vorm. Zoals dat bankje onderaan de heuvel, waar de zon van links komt en ik slechts bijspel ben. Zoals die zomerstorm; opwaaiend zand en dan het water dat naar beneden gutst - jij ziet de bliksemschichten maar ik mis ze telkens. De wijzers van de klok geven iets na middernacht aan, het moment dat tijd verruild wordt voor eeuwigheid. Ik onthoud de frisse lenteochtend op de Prospekt; geëxplodeerd groen. Herinneringen… als spinsel, ragfijne draden, getrokken tussen de voltooide werkelijkheid en de ziel. Wat beklijft zijn niet de dingen die je vast kunt pakken, niet de materiële schoonheid van de stad, maar de dans van de ontmoeting in haar straten.

woensdag 10 juli 2013

Roadtrip

Wij. Wij, en onze roadtrip door west-Oekraïne, die eeuwig duren zal. Waar het weidse landschap ruimte laat voor gemoedelijkheid; waar op de weg de macho de dronkenlap respecteert. Waar in de keukens de boerenmeiden lonken, hun eeuwenoude gerechten in kitsch serveren. Waar in schamele handeltjes onbespoten groente wordt bejubeld - tijdens het aansteken van een sigaret. In West-Oekraïne houdt iedereen van elkaar, zoals ook wij, in onze geleende Skoda Fabia, die alleen maar soms met een klap het gebobbelde asfalt raakte, wij, langs Chagalls lieflijke dorpen, langs Poolse adellijke kastelen, wij, vol levenslust en toekomstplannen, wij samen, een boerenzoon en een polderjongen, hun jeugd ontstegen en hun plichten voor even terzij.

maandag 8 juli 2013

Paradijs in vergetelheid

Zo werd Lemberg een van de rijkste steden van het Oostenrijks-Hongaarse Rijk. Een stad vol Poolse en Joodse oliemannetjes, met een diversiteit aan mensen die bij een handelsstad hoort, liefdevol gekoesterd door de Weense Keizer die een zwak had voor Galicië. Pas rond de Tweede Wereldoorlog kwam er een eind aan het “laboratorium van de multicultuur”. De Duitsers vermoordden de Joden, de Russen verdreven de Polen. De stad zelf bleef wonderwel gespaard, maar werd 'herbevolkt' met Sovjet-onderdanen. Het paradijs raakte in verval en vergetelheid, achter een IJzeren Gordijn. Nu kun je eindelijk weer naar Lviv. Gewoon voor een paar dagen. Kun je al die gebouwen opnieuw zien, aanraken en fotograferen.
(foto: Tatiyana)

zondag 7 juli 2013

Rijkdom

Het aantal inwoners van alle Europese steden explodeerde in de tweede helft van de negentiende eeuw, zoals Geert Mak fabuleus beschrijft in “In Europa”. In Lemberg kwam daar nog een factor bij: olie. Rond het nabijgelegen Drohobych werd een rijke bron gevonden, die rond het jaar 1900 liefst tien procent van de wereldvoorraad leverde! In Lemberg was de technologie om de olie te raffineren. Tussen 1881 tot 1914 groeide de “Habsburgse” stad uit tot reusachtige proporties - je hebt zeker een week nodig om het te belopen. Geld speelde geen rol in die tijd, dus werden de gebouwen rijk versierd met kunstige gevels, beschilderde plafonds en houtsnijwerk in de deuren en trappenhuizen.
(foto: oliewinning nabij Lviv, rond 1900)

zaterdag 6 juli 2013

Stareńki tramwaj - de oude tram

...wanneer de zomer komt, het hete seizoen
de schaduw smelt op de grijze stenen
wanneer kinderen luidruchtig schreeuwen,
je te lui bent om te praten, lopen en denken
wanneer de zon de stad verzengt

je hoofd duizelt van de autogassen
dan herinner ik me het blauw

van de koele meren
waarheen ooit de oude tram reed
rijd me daar naar toe, waar de natuur is
rijd me naar buiten de stad, waar geen asfalt is

rijd me daar naar toe, waar groen gras is
rijd me, rijd me, o-o, oude tram...

Luister! Старенький трамвай
(foto: Dolph Kessler, vertaling: Marion Kovalchuk)

donderdag 4 juli 2013

Spreken over die stad

Zo gingen die beiden tezamen. Ik de journalist, hij de stedenbouwkundige. De ene ontmoeting volgt op de andere - historici, jonge architecten, plannenmakers uit de Sovjettijd, futurologen, strategische denkers, experts op het gebied van IT, infrastructuur, het tramsysteem, huizen- en wegenbouw. Het ging over die stad. Die ongelofelijke stad. Die verschrikkelijke stad. Die wonderschone stad. En altijd de kaart erbij, gemarkeerd, bekruist en beplakt van onder tot boven. We spreken en vergeten de tijd, we spreken en moeten de volgende afspraak verschuiven, we spreken en moeten thuis bellen dat we later komen en nu spreken we nog steeds en is het ernstig de vraag of we ooit nog thuiskomen. over ons boekproject (foto: Kees van Ruyven in gesprek met experts)

dinsdag 2 juli 2013

Adem

Alsof de Galicische heuvels de stad in de handen wegen, haar vast willen houden met lange, groene vingers, die reiken tot middenin het centrum. Nergens vind je zoveel parken, nergens zo'n rijkdom aan lanen met geboomte, nergens omringt zoveel bos een stad. De Habsburgers slaagden erin de natuur in cultuur te brengen, bouwden met stevige steen om het groen te weerstaan, plaveiden de straat met bikkelharde keien. Bossen werden parken, de bomen werden in staat gesteld zuurstof te brengen voor de Mens. Als je de stad bezoekt, beklim dan een van die heuvels. Je zult er herademen, telkens opnieuw verrast worden door het uitzicht. Je kunt er nadenken over wat was en wat komen gaat.

maandag 1 juli 2013

Sovjetblokjes

Het Sovietblock verandert in allemaal kleine blokjes. Deze mensen slaagden erin hun boven- en onderburen te overtuigen óók hun huis te isoleren, maar verder kwamen ze niet. Na de ineenstorting van de Sovjet-Unie veranderde alles in Oekraïne van extreme collectiviteit naar extreme individualiteit. De appartementen werden aan de bewoners gegeven. Sindsdien verft iedere bewoner z’n balkonnetje in de kleur die hij wil. Pas nu het uit de hand loopt, zoeken de mensen naar tussenvormen; zo ontstaan nu de eerste Verenigingen van Eigenaren, die afspraken proberen te maken over het groot onderhoud en het schoonmaken van het trappenhuis. Of je je huis isoleert of je balkon verft, mag je voorlopig nog lekker zelf weten.

Waarom Lviv?

Mijn foto
Lviv - Lvov - Lwów - Lemberg - Leopolis, Galicië, Ukraine
Lviv is het centrum van alles. Wie het aandurft in de spiegel van Lviv te kijken, zal misschien Europa kennen. De inwoners van Lviv zijn Europese burgers onder een Moskou-gezinde regering. Zij zijn katholiek en pausgezind, maar leven naar de oosterse riten. Hier wonen voormalige Sovjetburgers in de teloorgang van Weense architectuur. Hier zijn de bouwlieden van de rijkdom - Polen en Galicische joden - van de aardbodem weggevaagd. Maar de gebouwen staan er nog, op de grove kartelrand van het westerse Europa – in het grensland bij uitstek: Oekraïne. Het zijn Europeanen die hier wonen. In de angstvallige hoop dat hun Lviv - na het EK Voetbal 2012 - opnieuw de poort naar het Oosten zal worden. In Lviv kijk ik in de spiegel. Zal ik verhalen over wat ik zie. Op deze blog, met filmpjes, in kranten, weekbladen en op de radio. Over de dramatische geschiedenis, het moeizame heden, maar ook over grote verwachtingen. Over de omgang met erfgoed, de nabije grens met Europa, het harde bestaan en... wat we eigenlijk met hen te maken hebben, met die Oekraïners. Of zij met ons. Hoe dan ook, met het oog op Lviv/Lemberg richt ik de blik op Europa.. op onszelf.

Twitter

Volgers